RÖPORTAJ NAİME TERCAN
Sanatın hiç şüphesiz birleştirici bir etkisi var. Sanatla iç içe olmak aslında hayattan kopmamak anlamına geliyor. Şehirde yol alırken bizi çevreleyen heykeller, şehrin panolarını süsleyen resimlerfotoğraflar, galeri-sergi açılışları, kitap kulüpleri, konserler ve tiyatrolar... Tüm bunlar yaşamın içinde yerlerini alarak bizi zenginleştirirken iyileştiriyorlar. Pandemi nedeniyle ara verilen sergi ve etkinlikler, önlemler dahilinde geri dönerek özleme son vermeye başladı. Artweeks@Akaretler ve Base Istanbul etkinlikleri ile can suyunu alan sanat ortamı, Contemporary Istanbul ile kendini toparlamayı planlıyor. Sanatın iyileştirici ve birleştirici gücüne en çok ihtiyaç duyduğumuz 2020'nin bize kazandırdığı farklı perspektifte sanat dünyasının havasını koklamak ve neler olup bittiğini en yetkin ağızlardan öğrenmek istedik.
Murat Pilevneli
PİLEVNELİ GALLERY
"Yeni dönemde izleyiciler daha seçici olacak"
Yeni dönemde sanat aktiviteleri, sanat gündemi nasıl belirlenecek ve yönlenecek?
İyi olan fark edilecek, öne çıkacak, iyi olmayan ise arada kaynayıp gidecek. İzleyiciler daha seçici olacak. Toplu bir gündem yerine her galerici kendi gündemini oluşturacak ve bir çekim unsuru yaratmak için çabalayacak. Pandemi süreci bizim açımızdan son derece yoğun geçti. Bu dönemin bizim için en önemli kazanımı alıcı gibi gözüken ama esasında bu tavrı sadece bir 'istek'ten öteye geçemeyen kişilerin ortadan kalkmış olması. Dolayısıyla geriye gerçekten samimi, ciddi ve de bilinçli alıcılar kaldı. Bu sürecin ekonominin toparlanmasına kadar da devam edeceğini düşünüyorum. Diğer taraftan pandemi sürecinin hayatımızın merkezine yerleştirdiği dijitalleşmeyi daha etkin şekilde kullanmayı öğreneceğiz ve bunu bir pazarlama, tanıtım unsuru olarak kullanacağız. Alışık olduğumuz düzen ise, pandeminin hayatımıza kattığı yeniliklerle 2021'in ilk yarısında tekrar normal seyrinde devam etmeye başlayacaktır.
İnci Aksoy
EKAVART GALLERY
"Dünya bir çıkış noktası arıyor
Sanat dünyası şu sıralar neleri konuşuyor?
Karantinada kapandığımız evlerde ruhumuza iyi gelen görsel estetik duyularımızı artıran eserleri, işleri, yaratımları sağlayan kültür-sanat dünyası, pandemi dolayısıyla durağan bir dönem geçiriyor. Ertelenen, iptal edilen fuarlar, etkinlikler her ne kadar dijital olarak devam etse de ne yazık ki, alıştığımız fiziki ruhi tatmini veremiyor. Dünya buradan bir çıkış noktası arıyor.
Yeni dönemde sanat aktiviteleri, sanat gündemi nasıl belirlenecek?
Sanatın sosyal ve paylaşım boyutunda gelecek aylarda yüz yüze iletişim yerini salgına karşı daha güvenli olan dijital iletişime bırakacak. Tüm dünyayı etkileyen toplumdan izole yaşam tarzı sanatçılar için atölyelerinde daha çok eser üretebilme fırsatı yaratacak. Böylece global salgın sonrası dönemde yepyeni eserlerle, sanatsal aktivitelerde artış yaşanacağını tahmin ediyorum.
Sanatın yaşam içindeki rolünü nasıl değerlendiriyorsunuz?
Son dönemde küresel ölçekte yaşanan olumsuzluklar, umut beklentisini tetikliyor. Dünya tarihi, savaşlarla, ekonomik çöküşlerle dolu şüphesiz, sanat ve kültür üretimi ise bunlardan daima doğrudan etkileniyor ama her şeye rağmen varlığını sürdürüyor. Zira belki de en çok felaket zamanlarında sanata, edebiyata, müziğe, kültürel yaşamın devamlılığına ihtiyaç duyuldu. Çünkü insanlar için umudun ve başka türlü bir varoluşun tek göstergesi bunlardı. Yaşanan politik toplumsal değişimlerden sonra sanat her zaman çıkış noktası olmuştur. Çünkü sanat manevi bir ihtiyaçtır. Söz konusu değişikliklerin etkilerini sanatçılar ilerleyen zamanlarda eserlerinde dile getireceklerdir.
Sizin sanatsal radarınız son dönemlerde nelerde meşgul?
EKAV / Eğitim Kültür ve Araştırma Vakfı'nın, kuruluşunun 28. yılında, üniversitelerin güzel sanatlar bölümlerinde okuyan ve farklı disiplinlerde başarı gösteren öğrencilere burslar vererek bu dönemde de Türkiye'deki sanat eğitimine destek olmaya devam ediyoruz. Bu yıl altıncısı düzenlenen 'EKAV-ARTIST NEW Generation 6' sergisini 'Pandeminin Kutusu' ismi altında genç sanatçıları biraraya getirerek sanatseverlerin beğenisine sunduk. Küratörlüğünü Sezin Aksoy'un üstlendiği her biri alanında geleceğin önemli bir sanatçısı olma yolunda, her şart ve koşulda üreterek ilerleyen 23 yeni nesil sanatçının yapıtlarından oluşan sergi çok ilgi görüyor. Bu da bizi çok memnun ediyor ve gelecekle ilgili beklentilerimizi yükseltiyor.
Ceren Erdem
DİRİMART
"Bu dönemde sergilerin ziyaretçi sayıları kısıtlı"
Sanat dünyası şu sıralar neler konuşuyor?
Yazın Amerika'da ve Avrupa'da ses getiren 'Black Lives Matter' protestolarının yine bu merkezlerdeki sanat camiasında etkileri söz konusu. Bu sıralar sıklıkla müzelerin, galerilerin, sergilerin etnik, sınıfsal kapsayıcılığına vurgu yapan bültenlerle karşılaşıyoruz. Galeriler programlarına tümü siyahlardan oluşan çalışma ekipleri almaya çalışıyor. Bunun yanında çok konuşulan bir diğer konu da elbette mevcut durum içinde sergilerin, fuarların gerçekleşip gerçekleşmeyeceği.
Yeni dönemde sanat aktiviteleri, sanat gündemi nasıl belirlenecek ve yönlenecek?
Kapalı mekanlarda uyulması gereken kurallar doğrultusunda sergilerin ziyaretçi sayıları kısıtlı. İzleyicilerde de çekingenlik var, pek çok kişi haklı sebeplerle gerekmedikçe evinden çıkmayı tercih etmiyor. Bu nedenle hemen her serginin, konuşmanın, etkinliğin çevrimiçi erişilebilir hale getirilmesine yönelik çalışmalar ağırlık kazandı. Fiziksel sergileri kurmak için sanatçıların ziyaret etmesi de pek mümkün olmuyor. Aynı ülkeden ya da sehirden sanatçıların sergilerini düzenlemek pratik bir çözüm olarak görülüp sergi programları bu doğrultuda değişmeye başlayabilir önümüzdeki aylar için.
Sanatın yaşam içindeki rolünü nasıl değerlendiriyorsunuz?
Karşılaştığımız hikayeler sayesinde çevremizle, hayatla kurduğumuz ilişkiler değişir. Her sanat dalından yapıtlar yeni bir hikaye barındırır. Bunların kimi ilgimizi çekmez, kimi bizi alıp başka yerlere götürür. Hissel ve bilgisel dağarcığımızı zenginleştirmek için yaşamın içinde sanata mümkün olduğunca fazla yer açmak gerektiğine inanıyorum.
Sizin sanatsal radarınız son dönemlerde nelerde meşgul?
Çevrimiçi kaynakların artması ve seyahat etmemek iyi bir fırsat oldu. Çevrimiçi fuarlarda da vakit geçiriyorum bu sıralar. Bu süreç benim için dikkat dağınıklığı yaratacak durumdan daha planlı bir internet turuna döndü. Yine bu dönemde Türkiye'den genç sanatçıların çalışmalarına yakından bakmaya daha çok vakit ayırıyorum.
Erol Tabanca
ODUNPAZARI MODERN MÜZE
"Dijital sürecin hızlı yönetimi önemliydi"
Yeni dönemde sanat aktiviteleri, sanat gündemi nasıl belirlenecek ve yönlenecek?
Pandemi döneminde sürece hızla adapte olan çevrimiçi platformları takip ettik. Bu anlamda dijital sürecin hızlı yönetimi önemliydi. Önümüzdeki günlerde de hızlı ve esnek projelerin yanı sıra sanat izleyicilerini özledikleri atmosferle buluşturacak müze sergileri, yaşadığımız bu süreçten sonra bir buluşma oluşturması açısından değerli. Sanat gündemi ise elbette yaşadığımız bu olağanüstü süreçten çok etkilenecek. Herkesin kabuğuna çekilerek çeşitli sorgulamalar yapma fırsatı bulması ve doğanın insanlardan azade olarak yaşadığı değişim, farklı bir duygusal etki yarattı üzerimizde. Bunun sanatçılar ve izleyiciler üzerine yansımasını gördüğümüz bir dönem yaşayacağımıza inanıyorum. Bu değerlendirme sürecinin ardından, yeni ve heyecan verici üretimlerle karşılaşma ihtimalimiz olduğunu düşünüyorum.
Doğan Paksoy
TEŞVİKYE SANAT GALERİSİ
"Gündemi pandemi koşulları belirliyor"
Sanat dünyası şu sıralar neler konuşuyor?
Herkes gibi sanat dünyası da pandemiyi konuşuyor. Pandeminin olumsuz koşullarından etkilenen sektörlerden biri de sanat ve alınan tüm tedbirlere rağmen kültür - sanat kurumları. İçinden geçtiğimiz bu olağanüstü dönemin sanata verdiği etkileri konuşuyoruz.
Yeni dönemde sanat aktiviteleri, sanat gündemi nasıl belirlenecek ve yönlenecek?
Gündemi pandemi koşulları belirlemeye devam edecek ve bizi o yönlendirecek. Her alanda sınandığımız bu olağanüstü koşullarda yanıtları önemli sorularımız olmalı. Sosyalleşmek kadar sanatla buluşmayı, sergi, tiyatro, konser izlemeyi özlüyor muyuz? Salgının etkisini arttırdığı bugünlerde sanat nasıl ayakta kalacak? Bu soruları kendimize sormalı ve cevaplamalıyız diye düşünüyorum.
Sanatın yaşam içindeki rolünü nasıl değerlendiriyorsunuz?
Sanat hayattaki rolü büyük; iyileştiririci ve zenginleştirici. Pandemi döneminde sanat daha da büyük rol üstlenmesi gerekirken tam tersi bütün kanalları kapatıldı. Kültür-sanat dünyasının hasarsız bir şekilde faaliyetlerine devam edebilmesi için kamu, özel sektör ve sivil toplum hareketlerinin birlikte geliştirebileceği bir destek modelinin hızla hayata geçirilmesi gerekli. Kültür-sanat camiasında özellikle devamlılık konusunda yeni fikirler ve politikalar üzerine düşünmenin acilen başlaması gerektiğine inanıyorum.
İstanbul'da sanat hayatı için neler söyleyebilirsiniz?
Türkiye'deki önemli kültür kurumları dijitalleşmeye başladılar. İzleyicilere kültür-sanat sektörünün devamlılığı için sanata destek olmak gerekliliği fikri verilebilirse etkinliklere katılım belli bir düzeyin üstüne çıkabilir. Galeriler pandemi dolayısıyla çok büyük yara aldılar. Online sanat fuarları ve müzayedelerin eskisinden daha fazla düzenleneceğini ve tüm sektörlerde olduğu gibi içinde bulunduğumuz bu dönemin sanat camiasını çok farklı açılardan değiştireceğini düşünüyorum. Ayrıca Base Istanbul (Türkiye'nin yeni mezun sanatçılar platformu), Mamut Art Project ve Artweeks - Akaretler gibi etkinlikler de sanatı biraz daha ısındıracaktır. Bu anlamda, ülkemizin önemli galeri sahipleri, küratörleri, sanatçıları ve koleksiyonerleri toplanarak pandemi sürecinin sanat dünyasına olan etkilerini tartışmak ve çözümler aramak daha akıllıca olur düşüncesindeyim. Devlet sanatçılara sahip çıkmak zorundadır. Devlet desteğinin kesinlikle öncelikli olduğunun bir kez daha altını çizmek gerekir. Özel sanat kurumları ve bağımsız sanatçılar için de destek sistemleri geliştirilmeli.
Sizin sanatsal radarınız son dönemlerde nelerle meşgul?
Tüm sanatçılar gibi ben de pandemi döneminde kendimi çalışmaya verdim. Sonuç olarak elimizden gelen ne varsa daha fazlasını yapmaya çalışmalı ve bu büyük hasarı en aza indirmeliyiz. Devletin ve yerel yönetimlerin desteğini mutlaka sağlamalıyız ve bunun için de her kapıyı hep birlikte çalmalı ve sesimizi onlara daha çok duyurmalıyız.
M. Özalp Birol
PERA MÜZESİ
"Sanatçılar bu dönemden ziyadesiyle etkileniyor"
Sanat dünyasının gündeminde ne var?
İnsanımız kültür ve sanat etkinliklerine katılmayı özledi. Salgın döneminde kurumların ve sanatçıların varlıklarını nasıl sürdürebileceği konusu ise bizlerin ana gündemi.
Yeni dönemde sanat aktiviteleri, sanat gündemi nasıl belirlenecek ve yönlenecek?
Yeni dönemde, etkinliklerin seyirciyle fiziken buluşması kolay olmayacak. Bu dönemde sezonun sıklıkla, dijital ve fiziksel erişimin iç içe geçtiği, melez programlarla karşılaşacağız. Kurumlar arası dayanışma, yardımlaşma, iş birliği ve paylaşım daha da gelişecek. Beklenmedik değişikliklerin yaşanacağı zor bir dönem olacak.
Sanatçıların bu sürece vurguları size göre nasıl olacak?
Sanatçılar bu dönemden ziyadesiyle etkileniyor. Yeni yapıtlarda, Mart 2020'den bu yana yaşadiğimiz kaotik dönemin izlerini göreceğiz.
Sarp Evliyagil
MÜZE EVLİYAGİL
"Bu seneyi böyle atlatacağız gibi görünüyor"
Sanat dünyası şu sıralar neler konuşuyor?
Sanat gündemi bugünlerde davetler, partiler ve açılışlar olmaksızın sessiz sedasız açılan Artweeks@Akaretler sanat etkinliğini konuşuyor ve önümüzdeki iki hafta konuşacak. Covid dönemi açılışlar ve sosyalleşmeler olmaksızın, kısıtlı sayıda insanın kapalı ortamlarda gezdiği sanat etkinliklerine sahne olmaya ne yazık ki devam edecek. 19- 25 Kasım tarihleri arasında Tophane-i Amire'de Base İstanbul'un 2020 versiyonu yapılacak. Kasım ayı sonunda da Base'i konuşuyor olacağız. Kasım ayını da atlattıktan sonra eğer büyük bir Covid patlaması olmazsa sanat dünyası daha kısıtlı sayıda galeri katılımıyla, daha uzun süreye yayılarak bu yıl 15'ncisi düzenlenecek olan Contemporary Istanbul'u konuşacak. Elbette gerçekleştirilebilirse şimdilik bir aksilik gözükmüyor ama önümüzdeki bir ay salgının nasıl devam edeceği durumu çok etkileyecek. Bu seneyi böyle atlatacağız. Sanat sonuçta temas edilerek, görülerek, sosyalleşerek yaşanan bir ortam. Dolayısıyla pandemi sanat işini birebir etkiledi. Süreç içinde her ne kadar online bir şeyler yapılmaya çalışılsa da sanata çok ket vurduğu tartışmasız bir gerçek.
İçinde bulunduğumuz dönemde sanatın rolü nedir?
Sanat gerçekten eğitiyor, düşündürüyor, öğretiyor, insanları kaynaştırıyor, sosyalleştiriyor, eleştirel yanı ile ufkumuzu açıyor. Sanat gezmek ve sanata zaman ayırmak için evden çıkmak gerekiyor. Bu eski dönem gibi yoğun geçemiyor. Ben geçen ay Dolapdere Arter'de yeni açılan sergileri gezdim maskemle. Bir buçuk saat sonra kapalı ortamda olmak zorluk yaratıyor ayrıca bir korku da var. İstediğiniz rahatlıkta ve vakit ayırarak fiziki olarak gezemiyorsunuz. Bunlar salgının sanat üzerindeki olumsuz etkileri. İnşallah altı ay, bir yıl içinde vaka sayıları azaldığı zaman tekrar yavaş yavaş sanat piyasası ve sanat etkinlikleri canlanacak.
