HAZIRLAYAN: NAZAN ORTAÇ nazan.ortac@sabah.com.tr
Tüm dünyayı etkisi altına alan Covid-19 salgınına karşı herkesin olağanüstü önlemler aldığı bir dönemden geçiyoruz. "Evde kal" çağırısıyla sosyal izolosyonun başladığı ve daha önce hiç deneyimlemediğimiz bu süreçte psikolojimiz de etkileniyor. Salgın tehlikesi ve tehdidi birçok kişide stresin artmasına neden oluyor. Peki bu süreçte psikolojik sağlığımızı nasıl koruyabiliriz? Korona günlerinde psikolojik sağlığımızı dengede tutmak için neler yapılması gerektiğini Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Beyin Hastanesi Psikiyatri Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Semra Baripoğlu ve Üsküdar Üniversitesi NP Feneryolu Tıp Merkezi Uzman Psikolog Esma Uygun anlattı. Doğal afetlerden etkilenen topluluklarda psikolojik olarak önemli uyum sorunları ortaya çıkar. Psikolojik etkiler kısa vadede sıkıntı, stres ve kaygı olarak yaşanabilir ancak uzun vadede psikiyatrik tablolara neden olabilir. Mecburi tecrit koşullarından dolayı çaresizlik, sıkıntı, yalnızlık hisleri uzun vadede depresyon görülme olasılığı yükseltmektedir. Bu dönemde ruh sağlığımızı korumak için sosyal etkileşimlerimizi düzenlemek konusunda hepimiz çaba sarf etmeliyiz. İki uzmandan farklı yaş grupları için önemli tavsiyelerini aldık:
ÇOCUKLU AİLELER İÇİN ÖNERİLER
*Üsküdar Üniversitesi NP Feneryolu Tıp Merkezi Uzman Psikolog Esma Uygun, "Evde kalma süreci çocuklar üzerinde de psikolojik olarak birçok değişimi beraberinde getirmektedir. Hangi yaşta olursa olsun, izolasyon sürecinde eğer çocuklar sıkılmış ve öfkeli iseler, bu önerileri deneyebilirsiniz" diyor...
*Onları dinleyin, konuşmalarına ve duygularını ifade etmelerine izin verin. Her çocuk zor durumlara farklı tepkiler verebilir. Bazıları endişeli ve öfkeli olabilir, bazıları ise içe kapanır. Duygu değişimlerini ve davranış değişimlerini ebeveynler fark eder, başa çıkamıyorsanız mutlaka destek alın. İlişkilerinizin bozulması uzun vadeli sorunlara neden olacaktır.
*Çocuklar destekleyici ve rahat ortamda iletişim kurarlar. Siz sakin ve sabırlı yaklaşırsanız kendilerini ifade edecek ve rahatlayacaklardır. Yetişkinlerin kendi duygularını iyi yönetmesi, sakin kalmaları, çocukların endişelerini dinlemeleri ve nazik konuşarak güven vermeleri önemlidir. Çocukların öfke, korku ve üzüntü gibi duygularını ifade etmesini sağlayacak pozitif yöntemler bulmasına yardımcı olun. Oyun oynamak, hikaye okumak veya resim yapmak duygularını dışa vurmaya yardımcı olacaktır.
*Şefkatli bir ortam oluşturulmaya çalışın. Çocuklar yetişkinlerin sevgisine ve özellikle de zor zamanlarda daha özverili ilgisine ihtiyaç duyarlar. Çocukları rahatlatan tek şey ebeveynlerin şefkatli yaklaşımlarıdır.
*Evde bir rutin oluşturun. Zaman planlamasını öğrenmeleri için rol model olmak önemlidir. Katı kurallar olmasına gerek yok ancak gün içerisinde bir planlama yapmaları için destekleyici ve rol model olun. Kurallar esnetilebilir.
*Gerçekleri anlatın. Enfeksiyon riskini nasıl azaltabileceğiniz ve nasıl güvende kalacağınız konusunda çocuklara net bilgiler verin.
*Çocukların önünde söylentiler ve doğrulanmamış bilgiler hakkında konuşmaktan kaçının.
Üsküdar Üniversitesi NP Feneryolu Tıp Merkezi
Uzman Psikolog
ESMA UYGUN
65 YAŞ ÜSTÜ BİREYLER İÇİN
"İZOLASYON VE KARANTİNA DÖNEMLERİNDE YAŞLI BİREYLERİN PSİKOLOJİK İHTİYAÇLARININ KARŞILANMASI, FİZİKSEL İHTİYAÇLARININ KARŞILANMASI KADAR ÖNEMLİDİR. YAŞLI BİREYLERİN PANDEMİ HAKKINDA YETERİNCE BİLGİLENDİRİLMESİ SADECE MEDYA ARAÇLARIYLA DEĞİL, ÖZELLİKLE AİLE BİREYLERİNİN DE DESTEĞİNİ İÇERMELİDİR. ÖZELLİKLE İZOLASYON ALTINDA VEYA KARANTINADA OLAN, AYNI ZAMANDA ZİHİNSEL BECERİLERİ ZAYIF OLAN YAŞLI YETİŞKİNLER DAHA GERGİN, ÖFKELİ, TEDİRGİN, İÇİNE KAPALI, AŞIRI ŞÜPHECİ OLABİLİRLER.
YAŞLI BİREYLERİN ZİHİNSEL BECERİLERİNİN ZAYIFLAYABİLECEĞİ BİR DÖNEM OLDUĞU DİKKATE ALINARAK, TEKRAR TEKRAR NAZİK VE NET ŞEKİLDE NE YAPMALARI GEREKTİĞİ AİLE BİREYLERİ TARAFINDAN ANLATILMALIDIR. ZAYIF VE SAVUNMASIZ YÖNLERİNDEN ZİYADE GÜÇLÜ OLDUKLARI ALANLARA VE BECERİLERİNE SIKLIKLA VURGU YAPILMALIDIR. HASTALANMA VE ÖLÜM İLE İLGİLİ ENDİŞELERİ YOĞUN İSE, BU DURUM KRONİK STRESE NEDEN OLMAKTA, UZUN VADEDE DEPRESYON KAÇINILMAZ OLMAKTADIR.
BU NEDENLE YAŞLI BİREYLERİN DİKKATİNİ DAĞITMAK VE EVDE MEŞGUL OLABİLECEĞİ AKTİVİTELERE YÖNLENDİRMEK GEREKLİDİR. SOSYAL İLİŞKİLERİNİ SÜRDÜREBİLECEKLERİ İLETİŞİM ARAÇLARI İÇİN ONLARA YARDIMCI OLMAK ONLARI İYİ HİSSETTİRECEKTİR. YAŞLI BİREYLERİ DE BASİT TEKNOLOJİ VE SOSYAL MEDYA ARAÇLARINA ADAPTE ETMELİYİZ. YALNIZLIK DUYGUSUNU AZALTABİLECEĞİMİZ HER AKTİVİTE ÇARESİZLİK VE SIKINTI DUYGULARINI AZALTACAKTIR. GÖRÜNTÜLÜ KONUŞMALAR İLE YAPILAN GÜNLÜK SOHBETLER SOSYAL İZOLASYONUN OLUMSUZ ETKİLERİNİ AZALTACAKTIR. SÜREKLİ HABERLERE MARUZ KALMAMALARI VE BİLGİ KİRLİLİĞİNDEN ETKİLENMEMELERİ İÇİN FİLM, MÜZİK VE YAPABİLECEKLERİ EL İŞLERİNE YÖNLENDİRİLMELERİ DE AYRICA FAYDA SAĞLAYACAKTIR."
EVDE TEK BAŞINA KALANLAR
Psikiyatri Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Semra Baripoğlu, bu dönemi evde yalnız geçirenler için de öneriler verdi: "Yalnız yaşayan bireylerin de herkes gibi bu dönemde iletişim kanallarını açık tutmalarında yarar var. Evden çalışanlar için durum biraz daha katlanılır olacaktır. İş meşguliyeti, internet ortamından yapılan toplantılar bu kişilerin günlük rutini korumalarında yeterli olacaktır. İş dışı sosyal yaşamı da bu sürede yine internet, mobil telefon, görüntülü konuşmalar sayesinde sürdürmeleri yalnızlık duygusuna kapılmalarının önüne geçecektir. Çalışmayan/emekli olmuş ve yalnız yaşayan bireylerin de yine telefon-internet aracılığıyla yakınları tarafından aranıp sorulmaları, ihtiyaçlarının karşılanması, bu kişilerin süreci sağlıklı olarak geçirmeleri konusunda yardımcı olacaktır. Bu süreçte herkes için önemli olan sağlıklı beslenme ve egzersiz yalnız yaşayan bireylerin de dikkat etmeleri gereken bir konu."
Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL
Beyin Hastanesi Psikiyatri Uzmanı
YRD. DOÇ. DR. SEMRA BARIİPOĞLU
ÇİFTLER ARASI DOĞRU İLETİŞİM
"PANDEMİ SÜRECİ EVLİ ÇİFTLERİN DE YENİ DURUMA UYUM SAĞLAMAK, ÖNCELİKLERİNİ GÖZDEN GEÇİRMEK ZORUNDA KALACAKLARI BİR DÖNEM OLACAK. GÜNLÜK RUTİNİN DEĞİŞMESİ, SÜREKLİ OLARAK HERKESİN EVDE OLMASI, EVDEKİ İŞ YÜKÜNÜ ARTIRACAK, ÇATIŞMALARA YOL AÇACAKTIR. BELKİ İŞSİZ KALMA, AİLENİN GELİRİNDE DÜŞÜŞ GİBİ EKSTRA SORUNLAR DURUMU DAHA DA ZORLAYICI KILABİLİR. BU SÜREÇTE DOĞRU İLETİŞİM, DUYGULARIN FARKINDA OLMAK, DUYGU VE DÜŞÜNCELERİ UYGUN TARZDA VE ZAMANDA İFADE ETME BECERİSİ KRİTİK ÖNEM KAZANACAKTIR. ÇİFTLERİN BİRBİRLERİYLE HER ZAMAN OLDUĞUNDAN DAHA ÇOK PAYLAŞIM İÇİNDE OLMALARI, SORUNLARA ORTAK ÇÖZÜM ÜRETME KONUSUNDA İSTEKLİ OLMALARI, VARSA VE YAŞI UYGUNSA ÇOCUKLARI DA KARAR SÜREÇLERİNE KATMALARI EVDE HERKES İÇİN HUZURLU BİR İKLİM YARATMA ŞANSI VERECEKTİR. EVDE KALAN ÇİFTLER KİTAP OKUYARAK, MÜZİK DİNLEYEREK, FİLM İZLEYEREK, BİRLİKTE MUTFAĞA GİRİP YEMEK YAPARAK, TABİİ EVDE SPOR/EGZERSİZ YAPARAK DA GÜNLERİNİ VERİMLİ KEYİFLİ GEÇİREBİLİRLER."
