Yaz aylarının serinleten ve ferahlatan lezzeti olan dondurma, hemen hemen herkesin severek tükettiği bir yaz tatlısı. Bugün piyasada dondurmanın pek çok farklı çeşidi ile karşılaşıyoruz...
Klasik dondurmalar: Süt, krema, şeker, yumurta sarısı, vanilya ve benzeri pek çok aroma ile hazırlanır. İçine katılan her türlü meyve, çikolata, kuru yemiş parçaları ile sayısız çeşidi olduğundan söz edebiliriz. Soğutularak ve karıştırılarak içeriğinin havalanması sağlanır ve ağızda biraz daha geç eriyen oldukça yaygın tüketilen ve tercih edilen türü ortaya çıkar. Size bir ipucu; dondurmanın rengi çok parlaksa gıda boyaları ile renklendirilmiş ve de muhtemelen de suni olarak tatlandırılmıştır.
Gelato: Daha yumuşak yapıya sahiptir, İtalyanlara özgü bir dondurma çeşididir. Hava içermez, ağızda çabuk erir, yağ oranı daha düşüktür. Hemen tüketilmesi ve günlük olarak hazırlanması gerekir.
Sorbe: Kökeni, Osmanlı mutfak kültürüne özgü bir lezzet olarak kabul edilen şerbete dayanmaktadır. Ana malzemesi meyve ve meyve suyu/şurubu olan yaz tatlısıdır, evde yapıldığında hazırlanan karışımı buzlukta tutmak ve ara sıra buzluktan çıkarıp karıştırmak gerekir. Aynı zamanda çok yemekli mönülerde damak tadını yenilemek için iki yemek arasında sunulur. Sorbe yaparken mevsime özgü taze meyveler ile taze sıkılmış meyve suları kullanılmalıdır. Sorbede şekerin miktarı çok önemlidir; şeker suyun donma noktasını düşürür eğer şeker azsa, sorbeniz taneli, kristalli, buzlu olur.
Granita: Meyve püresi ile hazırlanır, süt ve yumurta içermez, dondurulmuş tatlıların en kolay hazırlanan çeşididir. Karışım bir kaba boşaltılır ve dondukça ara sıra çatal ile karıştırmak yeterlidir. İstenen kıvam ise buzlu ve kıtır olmasıdır. Sorbeye benzer ama çok daha az şekerlidir ve daha az karıştırılır. Soğutulmuş bardakta servis yapabilirsiniz.
Parfe: Daha çok soğuk kremalı pastalar grubunda sayabileceğimiz Fransızlara özgü bir sunum tarzıdır. Taze meyve, çikolata parçaları, şeker, yumurta, krema ve bisküvi kırıkları ile hazırlanan kalorisi daha yüksek olan bir tür soğuk yenen tatlıdır. İtalyanların kek, çırpılmış krema, dondurma ve mereng ilavesi ile hazırlanan 'Semifredo'larını (yarı donmuş ) da bu kategoride sayabiliriz.
Karsambaç ve bici bici: Güney'de kar, pekmez, kızılcık şurubu gibi tatlı bir şerbetle sunulan ya da nişasta ilavesiyle hazırlanan muhallebi karelerinin üstünde pudra şekeri, rendelenmiş buz, kırmızı şerbetlerle hazırlanan şeklidir.
Dövme Maraş dondurması: Salep ile koyulaştırılan kaynatılmış sütün dövülerek soğutulması ile sakız gibi uzayan kolay erimemesiyle ünlüdür.
Dondurulmuş yoğurt: Yağsız yoğurt ve içeriğindeki aktif ve canlı kültürlerin bulunduğu meyve püreleri ile hazırlanmış lif, mineral, vitamin ve protein içeren dondurmaya göre daha az kalorisi olan seçeneklerdir.
BUNLARA DİKKAT EDİN
Dondurma, soğuk ortamda gelişen mikroorganizmalar için uygun ortam oluşturur. Üretiminde hijyen kurallar konusunda dikkatli olmak yeterli değildir, sevk ve depolamasının da uygun koşullarda olması gerekir. Kafe ve pastanelerde servis edilen, nasıl üretildiği konusunda emin olmadığınız hangi malzemelerin kullanıldığı güvencesi belirtilmemiş olan, açık dondurmalarda sağlığımız için risk oluşturur. Dondurmanın kıvamının korunması için -18 derecenin altında saklanmalıdır. Dondurma ağzı kapalı kaplarda muhafaza edilmelidir.
Çiğ yumurtalar salmonella gibi hastalıklara neden olur. Dondurma, sorbe, parfe vs yaparken, asla çiğ yumurta kullanmayın. Yumurtayı benmari usulü mutlaka pişirin.
Dondurma şişmanlatmayan, kalorisi düşük bir tatlı değildir. Haftada iki kereyi geçmeden, külahta değil bir kapta ve sos eklemeden yiyin.
'Light' adı altında tatlandırıcı ile yapılan dondurmaların lezzeti arttırmak için genellikle daha fazla yağ ilavesi ile yapılıyor, yağ içeriği düşük olanlarda ise lezzetini artırmak için daha fazla şeker kullanıyorlar.
Dondurmalarınızı evde yapmayı deneyin bunun için pek çok markanın dondurma yapmada kullanılan ev tipi ürünü bulmanız artık mümkün. Gıda boyası ve katkı maddeleri içermeyen daha az kalorili taze meyveleri kullanacağınız daha az yağlı ve şekerli dondurmaları hazırlayabilirsiniz.
Soğuk tatlılarınızı kalıplarda dondurarak, gerçek meyve ve sularına şeker ilave etmeden biraz limon suyu eklemek sureti ile hazırlayabilirsiniz. Ayrıca yağsız yoğurtla farklı alternatifler sunabilirsiniz. Soğuk ve serinleten lezzetlerde havuç ve taze zencefil ile veya salatalık, nane, yoğurt gibi tuzlu tatları da deneyebilirsiniz.
Banu KAZANÇ
