YAZI SELAHATTİN DÖNMEZ sdonmez@farketmedendiyet.com.tr
Sebzelerin dış kabukları, kabuğun hemen altındaki bölüm ve yaprakları doğal vitamin, mineral ve antioksidanlardan en zengin kısımlar olduğu için kabuklarıyla yenilemeyen sebzeler çok ince soyarak yemek gerekir. Birçok sebzenin yüzde 80'den fazlası su içerir bu nedenle de çok düşük kalorilidir. Hatta salatalık, ıspanak, domates, lahana ve marulun yüzde 90'ı sudan oluştuğundan doyana kadar yenilebilen özel sebzeler grubunda yer alır. Sebzelerin nişasta içerikleri arttığında su oranları düşer ve dolayısıyla kalorileri de yükselir. Bu nedenle nişasta içeriği yüksek olan patates, tatlı patates, mısır, bezelye, taze bakla ve havuç gibi sebzeleri yerken miktar olarak dikkatli olmak gerekir. Patates gibi glisemik indeksi yüksek olan sebzeleri daha az sıklıkta ve az miktarda olmasına özen göstermelisiniz. Özellikle glisemik indeksi yüksek olan patates gibi sebzeleri haftada 1 kere tüketebilir, et veya balık yanında fırınlayarak tercih edebilirsiniz. Ayrıca sebze yemeklerinizi hazırlarken önce yıkamalı, sonra ayıklamalı, soyma ve doğrama işlemleri bekletmeden yapılmalıdır. Sebzeleri mümkün olduğunca iri doğramalı ve metal bıçak kullanmamaya özen gösterilmelidir. Kabukları soyulabilen sebzelerin kabukları ince soyulmalıdır. Doğranmıs sebzelerin hava ile temas edilme süresini kısaltmak önemlidir. Bu nedenle pişirmeye yakın doğrayıp hemen pişirilmelidir.
Pişirirken yüksek ısıda değil orta ateşte pişirilmeli, pişirme süresi mümkün olduğunca kısa tutulmalıdır. Bu nedenle düdüklü tencereler sebzeleri pişirmek için idealdir. Sebzelerin yüzde 80-90 kadar su içerdiği için pişirirken çok az su kullanmaya dikkat edilmelidir. Pişirilmiş sebze yemeklerini günlük hazırlamak ve günlerce bekletmeden tüketmeyi alışkanlık haline getirmek önemlidir. Pişirilmiş sebzeleri tekrar tekrar ısıtmamalısınız. Salataları hemen yiyeceğiniz zaman hazırlamalısınız. Salataya kullanacağınız limon, sirke ve nar ekşisi gibi lezzet vericileri de yiyeceğiniz zaman eklemelisiniz. Taze sebzelerinizi bütün olarak buzdolabında veya serin bir alanda ve hava akımı olacak şekilde saklamalısınız.
Taze sebzelerinizi pestisit kalıntılarından kurtarmak için sirkeli su ile yıkayınız. Çünkü küçük dozlarda bile biriken bu tarım ilaçları vücudumuzda zamanla birikebilmekte ve kronik hastalıklara zemin hazırlayabilmektedir. Bunlar genelde solunum sistemi, üreme sitemi, endokrin sistem ve nörolojik hasarlar olarak karşımıza çıkmaktadır. Taze sebzeleri yıkarken 1 litre suya yarım çay bardağı elma sirkesi eklenmiş suda beklettikten sonra yıkayın. Böylece sebze ve meyvedeki hali hazırda bulunan pestisitlerin yüzde 50'sini temizleyebileceksiniz. Eğer 1 litre suya 5 silme yemek kaşığı karbonat eklenmiş suda sebzeleri bekletip sonra yıkarsanız da pestisitlerin yüzde 85'ini yok edebiliyorsunuz. Mutfağınızda bulundurduğunuzda doğal ilaç etkisi sayesinde yaşlanmayı geciktirmeden kolesterolü düşürmeye, kanser hücrelerini yok etmeden sindirim sistemi detoksuna kadar birçok sağlığa olan iyiliğinden yararlanabilirsiniz. Size tavsiyem mevsiminde yakaladığınızda bu sebzeleri mutlaka beslenme planınızda bulundurmanız olacak. İşte yediğinizde doğanın bize sunduğu biyoaktif bileşenler sayesinde vücudumuzda mucizeye dönüştüren eşsiz sebzeler ...
1 Kuşkonmaz: Salataların içine çiğ olarak doğrayabileceğiniz, buharda pişirerek beyaz etlerin yanına garnitür olarak servis edebileceğiniz kuşkonmaz kabızlığa direk çözüm getiren özel bir sebzedir. Diyet lifi, flovonoid ve vitamin yüklü bu sebze vücutta antibiyotik gibi etkili süper sebzelerdendir. Antispasmatik, yatıştırıcı, idrar söktürücü ve laksatif özelliği bulunur.
2 Brokoli: Kesif kokulu bu süper sebze olan brokoli kalp ve kanser açısından korunmada oldukça önemli konuma sahip. Yapısında sülforanlar, indoller, beta karoten, lutein ve kuersetin barındırır. Kanserden koruyan bu sebze aynı zamanda LDL kolesterolün de azalmasında yararlı. Çiğ olarak salatalara eklemek en lezzetlisi.
3 Brüksel Lahanası: Minicik bu sebze tam bir sağlık iksiri. Sülforan ve indoller içeren bu lahana çeşidi kalp krizinden koruyucu özelliğe sahip. Bağırsak hareketlerini arttıran bu süper sebze DNA'mızın hasar görmesini de önler. Kanserden koruyan bu sebzeyi çiğ olarak salatalara bolca doğramanızı öneririm.
4 Beyaz Lahana: Yaz kış rahatlıkla bulunabilen beyaz lahana kan şekerini dengeleyen, diyabetlerde kan şekerini düşüren, yüksek lifi sayesinde bağırsakları çalıştıran, kansere karşı koruyucu etkisi olan süper sebzedir. Çorba, salata ve zeytinyağlı yemeğini yaparak yemeniz bu sebzeden en doğru sağlık bileşenlerini almanızda etkili olacaktır.
5 Havuç: Beta karoten yani gözlere direk etkili en önemli süper sebzeyi salatalarınıza korkmadan ekleyin. Diyabetten korunmada etkili, kanserden koruyabilen ve bağırsak sistemini düzenleyici turuncu renkli turbo sebzeyi biraz haşlayarak tüketmek beta karotenden maksimum yararı sağlamak açısından önemli.
6 Karnabahar: Vücudun toksin atımını arttıran süper bir sebzedir karnabahar. Çiğ olarak salatalara eklemeniz en doğrusu. Bağırsak hareketlerini arttırabilen bu taze sebze bağışıklık sistemini de güçlendiren özelliği bulunuyor. Yapısındaki sülforan ve indoller sayesinde kanser savar özelliği de var. Vücudunuzun antioksidan kapasitesini arttırmak istiyorsanız bolca karnabahar yemeyi ihmal etmeyin.
7 Sarımsak: her gün 1 diş çiğ ve ezilmiş sarımsak kalbe giden damarların onarılması, açılması ve kanın akışkanlığının arttırılmasında doğal bir ilaç diyebilirim. Sülfürlü bileşiklerden zengin olan bu sebze kanser önleyici ve detoks etkili. Yoğurt, çorba ve salatalara mutlaka kıymayı ihmal etmeyin.
8 Pırasa: Taze soğan gibi salatalara koyduğunuzda kimse pırasa yediğini anlamaz. Kuersetin ve flovonoid içeren pırasa kanserden koruyan, kalp hastalıklarını önleyen ve detoks etkili özelliği olan süper sebzedir.
9 Bamya: Kronik kabızlığınız varsa bamya yiyerek hızla çözebilirsiniz. Bamya antioksidanları en yüksek ihtiva eden süper sebzedir. Düzenli olarak bamya tüketmek kalp sağlığını da geliştirir. Bamya mevsiminde körpe olanlarını direk buzdolabı poşetinde aylarca ilk günkü tazeliğinde koruyabilir ve her mevsim düzenli olarak yiyebilirsiniz.
10 Turp: En iyi zayıflatıcı süper sebzelerden biri olan turp dilimlenmiş olarak acıktığınızda limon sıkarak tüketebileceğiniz sağlıklı bir alternatif. Diyabetlilerde kan şekerini düzenleyen turp solunum problemlerine de iyi gelen yiyecektir.
